21/02/2018
Η κυβέρνηση, μετά από τρία χαμένα χρόνια, ανακοίνωσε επιτέλους το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ' Οίκον», δίνοντας στη δημοσιότητα τον Οδηγό Εφαρμογής του προγράμματος.
Η έναρξη υποβολής των αιτήσεων θα ξεκινήσει στις 28 Φεβρουαρίου, όπως ανακοίνωσε το ΥΠΕΝ και η Greenagenda, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις και τις λεπτομέρειες κάνει σειρά ρεπορτάζ για κρίσιμα στοιχεία του προγράμματος. Θυμίζουμε ότι από την προηγούμενη εβδομάδα δημοσιεύσαμε το πρώτο μέρος, το δεύτερο μέρος , το τρίτο και το τέταρτο μέρος του ρεπορτάζ με τα «σημεία - κλειδιά» του νέου «Εξοικονομώ κατ' Οίκον» και συνεχίζουμε, δίνοντας βαρύτητα στην ενημέρωση για όσες σημαντικές λεπτομέρειες δεν είναι ευκρινείς με την πρώτη ανάγνωση του Οδηγού. Και η πιο σημαντική ίσως «λεπτομέρεια» που έχει προκύψει είναι το ότι οι ενισχυόμενες από το νέο «Εξοικονομώ» κατοικίες θα πρέπι να είναι «νομίμως υφιστάμενες».
Το θέμα της νομιμότητας του κτηρίου
Τεράστια συζήτηση έχει δημιουργηθεί, ήδη από τον Δεκέμβριο, οπότε η Greenagenda έγραψε σχετικά, όσον αφορά την υποχρέωση νομιμότητας του κτηρίου για την υπαγωγή στο νέο «Εξοικονομώ». Ενώ είναι απολύτως λογικό (και απαραίτητο σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανόνες) να ενισχύονται με επιδοτήσεις μόνο «νόμιμα κτήρια», στην περίπτωση της χώρας μας ο όρος «νομιμότητα του κτηρίου» είναι σχετικός, όπως αποδεικνύεται και από τις αλλεπάλληλες νομοθεσίες για τα θέματα αυθαιρέτων.
Η βασική προϋπόθεση υπαγωγής στο νέο «Εξοικονομώ» είναι η κατοικία να «υφίσταται νόμιμα». Στον οδηγό του προγράμματος διευκρινίζεται ότι «στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης της κατοικίας δεν διαθέτει οικοδομική άδεια ή αυτή δεν ανταποκρίνεται στην τρέχουσα κατάσταση της κατοικίας, θα πρέπει να προσκομισθεί σχετικό νομιμοποιητικό έγγραφο, από το οποίο να προκύπτει ότι η εν λόγω κατοικία υφίσταται νόμιμα». Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι εκτός από οικοδομική άδεια, μπορεί να προσκομιστεί βεβαίωση υπαγωγής στους νόμους 3843, 4014, 4178 και 4495 ή βεβαίωση μηχανικού (με βάση τις διατάξεις των ανωτέρω νόμων) περί μη ύπαρξης αυθαιρέτων.
Στον οδηγό διευκρινίζεται ότι ειδικά για τον νόμο Σταθάκη «επιλέξιμες είναι και οι κατοικίες της παρ.2, του άρθρου 82 του ν. 4495/2017 (ΦΕΚ 167/Α΄/03.11.2017) - για την περίπτωση ζ της παρ.2 του παραπάνω άρθρου πρέπει να έχει καταβληθεί το σύνολο του ενιαίου ειδικού προστίμου».
Επίσης στον Οδηγό του Προγράμματος, όπου αναφέρεται στην προετοιμασία της αίτησης, αναφέρεται επί λέξει ότι «σε περίπτωση που υπάρχουν εκκρεμότητες νομιμοποίησης/ τακτοποίησης στο ακίνητο, θα πρέπει να διευθετηθούν πριν την υποβολή της αίτησης. Επισημαίνεται ότι θα πρέπει να έχει εκδοθεί βεβαίωση περαίωσης, από την οποία να προκύπτει η ολοκλήρωση της διαδικασίας καταβολής του ενιαίου ειδικού προστίμου της δηλούμενης κατασκευής ή χρήσης».
Σημειώνουμε, όπως αναφέραμε αναλυτικά από τον Δεκέμβρη, ότι το ΕΣΠΑ δεν αλλάζει τις διατάξεις των νόμων, επομένως ότι θεωρείται νόμιμο θα μπορεί να ενταχθεί. Σαφώς προέκυψε ότι ένα κτήριο με βεβαίωση μη ύπαρξης αυθαιρεσίας ή με βεβαίωση υπαγωγής στους νόμους των αυθαιρέτων, μπορεί να ενταχθεί. Στην ερώτηση όμως αν ένα κτήριο με οικοδομική άδεια μπορεί να ενταχθεί, η απάντηση δεν προκύπτει ευθέως αλλά από συνδυασμό διατάξεων, οπότε προκύπτει ότι αν στο κτήριο ή στην ιδιοκτησία υπάρχει αυθαιρεσία, σύμφωνα με όσα ο νόμος θεωρεί αυθαιρεσίες, τότε τυχόν έγκριση υπαγωγής δεν είναι νόμιμη και σε περίπτωση ελέγχου θα απενταχθεί και θα ζητηθεί, εντόκως, πίσω ολόκληρο το ποσό της ενίσχυσης που έχει τυχόν δοθεί.
Όλα αυτά πρακτικά σημαίνουν – αν και δεν αναφέρεται στον οδηγό ευθέως ως προϋπόθεση - ότι αν κάποιος θέλει να είναι 100% σίγουρος και νόμιμος, οφείλει πριν προχωρήσει στο πρόγραμμα να απευθυνθεί σε μηχανικό για να πάρει βεβαίωση περί μη ύπαρξης αυθαιρεσίας και να ενταχτεί στον νέο νόμο Σταθάκη (αν δεν έχει ήδη ενταχθεί στους προηγούμενους νόμους, Καλαφάτη και Παπακωνσταντίνου) για τα αυθαίρετα. Σημειώνουμε ότι σύμφωνα με όλες τις τεχνικές εκτιμήσεις δεν υφίσταται κτήριο στην Ελλάδα χωρίς κάποια, έστω μικρή, πολεοδομική αυθαιρεσία ή παράβαση, η οποία θα πρέπει να διαπιστωθεί αν επηρεάζει το χαρακτηρισμό του ως «νομίμως υφιστάμενο». Όλα αυτά βέβαια θα έχουν ένα επιπλέον κόστος, ανάλογα με την αυθαιρεσία, η οποία δεν καλύπτεται από το πρόγραμμα, αλλά στο τέλος της ημέρας είναι υποχρέωση κάθε πολίτη που έχει ιδιοκτησία με αυθαιρεσία, με βάση τον νόμο Σταθάκη για το δομημένο περιβάλλον που ήδη εφαρμόζεται.
του Θοδωρή Καραουλάνη